رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه در حال حاضر صدها سامانه در جهان هدایت افکار عمومی، تجار و فعالیت‌های اقتصادی را در نرح ارز به عهده دارند، گفت که علامت دادن این سامانه‌ها به فعالان اقتصادی یکی از آسیب‌های اساسی بازار ارز ماست، بنابراین باید مرکزی داشته باشیم که برای هدایت بازار و مردم مرجع باشد.
محمدرضا فرزین در همایش چشم‌انداز اقتصاد ایران ۱۴۰۳ اظهار کرد: در حوزه تنظیم‌گری بازار سال آینده عرضه طلا افزایش خواهد یافت. طلا مهم‌ترین جایگزین ارز است، ما نمی‌توانیم بدون اینکه وارد بازار طلا شویم ارز را مدیریت کنیم. تلاش ما استفاده از ابزارهای مختلف بازارمحور در این مرکز مبادله خواهد بود.
وی با اشاره به راه‌اندازی مرکز مبادله طلا و ارز بیان کرد: با راه‌اندازی مرکز مبادله که قول آن را داده بودیم ولی به دلیل آماده‌سازی نرم‌افزارها، امسال راه‌اندازی شد، به حوزه طلا وارد شده و هفتگی در بازار طلا حراج داریم. در حوزه ارز هم می‌خواهیم اختیارات بحث‌های اجرایی را به مرکز مبادله بسپاریم تا مرکز مبادله تابلوهایی داشته باشد که نرخش به نرخ مرجع تبدیل شود. ما نمی‌توانیم به این روش ادامه دهیم که دائما صدها سامانه در نقاط جهان هدایت افکار عمومی، تجار و فعالیت‌های اقتصادی را در نرح ارز به عهده داشته باشد و روی انتظارات هم اثرگذار باشد.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه بازار ارز و طلا تعریف دارد، اظهار کرد: این سامانه‌ها بازار محور نیستند. حجم معامله و نوع پولی که در این سامانه‌ها مبادله می‌شود مشخص نیست. کشور ما حجم بسیار بالای قاچاق کالا از نوع واردات، صادرات و پولشویی دارد. در بسیاری از این سامانه‌ها این عملیات قاچاق صورت می‌گیرد. علامت دادن این سامانه‌ها به فعالان اقتصادی یکی از آسیب‌های اساسی بازار ارز ما است و ما باید بتوانیم مرکزی داشته باشیم تا برای هدایت بازار و مردم، بتواند مرجع باشد.
فرزین خاطرنشان کرد: این کار به سرعت اتفاق نمی‌افتد، لازمه‌اش اعتماد مردم به سیاست‌گذار است، اعتماد مردم به بانک مرکزی و سیاست‌های بانک مرکزی. تلاش ما این است که این اعتماد بین ما، مردم و فعالان اقتصادی ایجاد شود و ما بتوانیم یک نرخ مرجع داشته باشیم.
سالم‌سازی ترازنامه بانک‌ها در دستور کار بانک مرکزی است
وی در خصوص بانک‌های ناتراز توضیح داد: ما مجموعه‌ای از سیاست‌ها و اقداماتی ناظر بر اصلاح ناترازی بانک‌ها و موسسات اعتباری داریم. در سال آینده سیاست‌های اصلاحی در جهت سالم‌سازی ترازنامه بانک‌ها در دستور کار جدی مقام سیاست‌گذار پولی و بانکی خواهد بود. سال جاری از همان ابتدا و زمانی که جمع‌بندی کردیم سه موسسه نمی‌توانند به کارشان ادامه دهند، با یک برنامه اطلاع‌رسانی مشخص انحلال را پیش بردیم و خوشبختانه هر سه موسسه ناتراز را منحل کردیم و خیلی حواشی هم در جامعه نداشت؛ چون مطابق با یک برنامه مشخص در بانک مرکزی کار را پیش بردیم.
رئیس کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: به تعدادی از بانک‌های دیگر هم برنامه اصلاحی دادیم که آنها هم در حال اجرای برنامه موجود هستند. البته بارها تاکید کردم که بخشی از ناترازی موجود در بانک‌ها ناشی از ناترازی دولت است. این ناترازی به نظام بانکی منتقل شده است؛ اما در هر صورت ما باید تلاش کنیم که این ناترازی کاهش پیدا کند.
فرزین با بیان اینکه به هشت بانک برنامه اصلاح ناترازی داده‌ایم و این برنامه اصلاحی را از سوی بانک‌ها پیگیری می‌کنیم، افزود: امروزه متاسفانه با انباشت زیاد دارایی‌ها و در برخی از بانک‌ها با شرکت‌هایی روبه‌رو هستیم که ارتباطی با بانک ندارد. بنابراین در بانک مرکزی برنامه داریم که بانک‌ها را کاملا تخصصی کرده و هر بانک بر اساس تخصص خود می‌تواند شرکت‌داری کند، از عقود مشارکتی استفاده کند، از عقد مبادله‌ای استفاده کند یا خیر. هر کدام از این موارد بستگی به حوزه تخصصی بانک دارد.
وی ادامه داد: شکل امروز نظام بانکی این است که همه بانک‌ها یک اساسنامه دارند و فعالیت‌های مشترک انجام می‌دهند. این در دنیا متداول نیست و ما بانک‌ها را حتما به سمت تخصصی شدن پیش خواهیم برد. البته کار به سرعت نمی‌تواند انجام شود، اما کار را شروع کردیم و در حال نوشتن آیین‌نامه‌ها هستیم و کم‌کم وارد اجرا و عملیات خواهیم شد. در صورتی که نتوانیم بانکی را اصلاح کنیم، به سمت ادغام، انحلال یا توقف آن خواهیم رفت تا هزینه‌هایی که به جامعه تحمیل می‌کند، کاهش پیدا کند.
گستردگی خدمات در ایران، از مهم‌ترین ویژگی نظام بانکی است
رئیس کل بانک مرکزی اظهار کرد: از مهم‌ترین ویژگی نظام بانکی ایران در حال حاضر گستردگی خدمات بانکی است، به‌گونه‌ای که تقریبا با برخورداری از بالای ۸۹ درصد پوشش، جزو بالاترین سطح پوشش در میان کشورهای منطقه است؛ یعنی خدمات بانکی ما به‌خوبی در سطح کشور پوشش پیدا کرده است.
فرزین با بیان اینکه در زمینه استفاده از خدمات صنعت پرداخت الکترونیکی، یکی از پنج کشور نخست دنیا هستیم؛ گفت: در حال حاضر بیش از ۵۰ میلیون نفر از جمعیت ایران دارای کارت بانکی بوده و رتبه ۳۴ دنیا را داریم. اسکناس مسکوک و نقدینگی در ایران به زیر دو درصد رسیده و بهترین‌ها در دنیا محسوب می‌شویم. برخی از مسئولان بانک مرکزی کشورهای دیگر که به ایران می‌آیند را دعوت می‌کنم سامانه‌ها و امکانات کشور را بازدید کنند، استفاده از کارت، سامانه شتاب، زیرساخت‌هایی که در بانکداری الکترونیک در کشور موجود است و همه مسئولان از این امکانات تعجب می‌کنند. چون تصویرشان از ایران چنین تصویری نیست. در این حوزه‌ها از نقاط قوت خوبی برخورداریم و شبکه بانکی پوشش بسیار خوبی دارد.